Ruim veertig jaar het Van Gemerens Familiekoor dirigeren; een dankbaar onderwerp om over te schrijven. Zoveel herinneringen zijn er op te halen. Van de jongensdroom mijn brood te verdienen in de muziek.... tot een bus vol familie in de sloot tot.... 42 jaar afwisseling en muzikaal avontuur. Ooit schreef ik een versje (zoals Toon Hermans zijn gedichtjes zo mooi noemde) over wat een clown en een dirigent aan elkaar verbindt. Hier een klein stukje uit dit vers: "Een clown treedt op in het circus en doet dat voor zijn werk. Maar ik, ik doe 't voor mijn plezier en nog wel in de kerk. Een clown die heeft zijn pakkie en ik heb m'n muziek, maar verder is er geen verschil, we hebben allebei publiek."

vrijdag 21 januari 2011

“OVER DE GRENZEN……”

Januari 1971. In een aantal huizen in ons landje is het op de woensdagavond vaak een drukte van belang: zich voorbereiden op de repetitie! Dus, op tijd thuis zijn van het werk, op tijd eten, oppas regelen, afspreken wie er (mee)rijdt, mappen niet vergeten, kijken of het wel weer is om te rijden. Zomaar een paar feiten van wat het betekent om lid te zijn van het van Gemerens Familiekoor. Dat heeft soms heel wat voeten in de aarde. Vooral als je zo ongeveer vanuit alle windstreken naar Rotterdam moet voor een “onwijs gezellige avond”, want zo ervaren de leden van het roemruchte familiekoor zijn of haar ‘avondje uit’!

Wij sluiten het jaar zeventig af met een sfeervol kerstoptreden in de “Kerk aan de Tidemanstraat” te Delfshaven. Overigens de tweede kerk die kort na ons optreden helaas wordt gesloopt…. Of dit al niet erg genoeg is verlaat met dit optreden onze pianist Piet van Gemeren het koor, want hij ‘breekt zijn tent op’ en verhuist naar elders. Daardoor kan hij helaas de repetities niet meer bijwonen! En omdat een ongeluk meestal niet alleen komt is ons aller Alice inmiddels voor haar werk naar Brussel verhuisd en neemt Aat Scholts een vroegtijdig voorschot op het programma “ik vertrek” en vestigt zich met vrouw en kinderen in Limburg. Drie ‘steunpilaren’ die in korte tijd zo ongeveer emigreren…. Ook enkele sopranen en alten die intussen hebben ‘gewerkt’ aan het nageslacht voor het koor, zijn tijdelijk uitgeschakeld. Tijdens een repetitie in januari 1971 beleven we dan ook inzinking nummer één…! De vraag rijst dan: gaan we door, ja of nee…! Er wordt flink gediscussieerd tijdens deze roerige bijeenkomst en ons koorlid Heleen Romijn trekt, na haar opwekkend betoog dat zij weigert dit unieke koor op de fles te laten gaan, de kar weer vlot! En… á la van Gemeren besluiten we maatregelen te nemen en moedig voorwaarts te gaan. Zo wordt de muzikaal zeer begaafde Piet Vliegenthart Kzn. gevraagd als pianist en “Pietje Vlieg” neemt het aan en gaat het zelfs buitengewoon goed doen! Een talent die gaandeweg door zijn legendarisch mooie pianospel, het koor mede een eigen sound gaf! Voorts zeggen Alice en Aat toe in ieder geval lid te blijven. Ook kijken wij uit naar nieuwe leden en houden bestuursverkiezing. Jan van Ingen, Gert Vliegenthart en Janny Gouw nemen diverse functies over van aftredende of vertrekkende koorleden! Wij gaan door en op 21 maart 1971 zingen wij de sterren van de hemel in “De Open Hof” in Hendrik Ido Ambacht. Voor het eerst met Piet Vliegenthart aan de piano en een dominee op ‘stoel’ die als thema voor deze dienst kiest: “lachen door je tranen heen”. Dat deden we dan ook, want het VGF was gered…!!

BON VOYAGE….

Op zaterdag 28 mei 1971 om 6 uur in de morgen staat er een bon(t) gezelschap op een hoek van de Duikerstraat in de Prins Alexanderpolder. Bij het zien van de stapel koffers en plastic zakken zou je denken dat hier ieder moment de ‘grofvuilauto’ zal voorrijden… Maar niets is minder waar! Hier wachten 50 neven en nichten met hun bagage op een autobus uit Willemstad! Waarom? Omdat er enkele maanden terug een uitnodiging was gekomen uit het Franse Paron om tijdens de pinksterdagen te gast te zijn op het “Chateau de Paron” met als doel de ‘Landdag’ van naar Frankrijk geëmigreerde Nederlanders muzikaal op te luisteren! En hier, op deze stoep begon voor het koor een ‘fabelachtige idylle’. Dit zinnetje heeft iets sprookjesachtigs, maar in onze beleving gleden deze dagen dan ook als een sprookje aan ons voorbij. Om een indruk te geven van dit weekend en de sfeer te laten proeven, hoop ik een ieder die dit leest in woord en beeld mee te kunnen laten genieten van deze magistrale reis…!

OP WEG....

Een kwartier later dan gepland verschijnt de touringcar in de Duikerstraat. In een zucht hebben de 50 neven en nichten hun plaats in de bus ingenomen. De sfeer wordt direct al bepaald door de vrolijke gezichten en leuke opmerkingen! “Daar staat nog een koffer op de stoep” merkt iemand achterin de bus op. “Wij hebben onze gitaar meegenomen” roepen er een paar in koor. “waar is de bar?” vragen een paar bekende levensgenieters, alias bon vivants… ! “In de haast vergeet ik mijn koormap” fluistert iemand in mijn oor. De toon is gezet!! Ogenschijnlijk chaotisch vertrekken we met deze kleurrijke ‘verzameling’ nakomelingen van Pieter en Jansje toch vrij snel naar het zuiden en in de consternatie vergeet onze cameraman Taco afscheid te nemen van zijn vrouw, hetgeen hij later tijdens de eerste stop in België goedmaakt door haar te bellen en te zeggen dat de bus inmiddels is vertrokken….

De chauffeur is Gerrit, rasechte Brabander en zwager van een koorlid, dus eigenlijk óók een beetje familie. Na een komisch welkom aan Gerrit, een daverend applaus en een paar geestige opmerkingen van hem, is hij helemaal geaccepteerd. Het gerucht ging in de bus dat dit namelijk Gerrit zijn eerste trip naar het buitenland was.. In ieder geval geldt dit voor veel koorleden, voor het eerst onderweg naar Frankrijk! De Belgische grens komt in zicht en er wordt reeds naar hartenlust gezongen. Gerrit roept door de microfoon dat het tijd is voor een sanitaire stop en een kop koffie, dus nemen we bezit van een heel gezellige pleisterplaats. Zó gezellig dat een paar neven op het vroege uur reeds ‘een drankje van gerst en hop’ tot zich nemen…! Bij de muziek van de jukebox scheelde het maar weinig of sommigen van ons waren de dansvloer al opgegaan. Maar we moeten door! Weer in de bus zakken we verder af naar het zuiden. Brussel, de stad waar het hart van Alice wat sneller gaat kloppen, komt in zicht en is ook snel weer uit zicht. De snelheid van de bus ligt niet daverend hoog en gaandeweg krijg ik een gevoel van ‘busje stopt zo’! Later werd dat, busje tobt zo…! We raken achter op het schema maar de Franse grens komt dan toch in zicht. Gerrit de bus uit naar de grenspost. Waarschijnlijk omdat de douane geen Brabants verstaat zijn we Gerrit bijna een kwartier kwijt. ‘Opgelucht’ komt hij terug en zegt met enige trots: “we krijgen geen passencontrole”! Braaf bergen we de passen weer op!

Wij gaan dieper Frankrijk in. Na een uurtje tuffen worden we aangehouden door de gendarmerie en krijgt onze piloot een bekeuring omdat hij te hard zou hebben ‘gevlogen’. De bus lag blauw omdat Gerrit juist zo langzaam reed! Na tussenkomst van Atie, onze tolk voor die dagen was het resultaat slechts een tientje boete, maar wel ter plaatse betalen! Als dank voor dit oponthoud zet André ongemerkt een lege wijnfles op het dak van de politiewagen, naast het zwaailicht… Terug in de bus gaan we spontaan met de pet rond en wat denk je: Gerrit krijgt zijn tientje terug en maakt nog winst ook! Even later bekomen wij in een letterlijke ‘pleisterplaats op onze levensweg’ van de schrik. Hier vraagt onze bas Hans Gouw aan een barkeeper hoe ver het ongeveer nog naar Sens zal zijn. Als antwoord krijgt hij een glas pils voor zijn neus…! Na deze anekdote vervolgen wij onze weg en komen de gitaren voor de dag. De sfeer in de bus wordt uitbundig. De jongelui achterin, het meer bezadigde deel voorin de bus. Het hele repertoire wordt gezongen. Onze supporters André en Han - twee notabele neven die in ons familieleven een ‘exclusieve’ plaats innamen – vermaken zich samen met de Hans en Sjoerd senior met het leggen van een kaartje. Een paar bij de stop gekochte flessen ‘rode inkt’ gaan van hand tot hand. De stemming wordt steeds gezelliger en dat is maar goed ook want als we Parijs naderen komen we in een onafzienbare file terecht! Over zes banen heen en zes banen terug bewegen zich verkeersstromen waar we in Nederland amper van durven dromen… Kilometer na kilometer vorderen we en uiteindelijk zwenken we af naar Sens, de plaats waar we doorheen moeten om het gehucht Paron – ongeveer zo groot als mijn geboorteplaats Zwingelspaan – te vinden. En dàt we het na twaalf uur ‘bussen’ gevonden hebben zullen we nooit meer vergeten…!

EEN STUKJE HEMEL OP AARDE………

Chateau de Paron, is een prachtig landgoed, een internaat waar zo’n zestig Nederlandse en Franse kinderen verblijven onder het ‘toeziend oog’ van dominee Quirinus Huyser, herder en leraar der Nederlandse Fransen. Tijdens de pinksterdagen waren ‘les enfants’ afwezig en zodoende werd het Chateau gereserveerd voor de vijftig neven en nichten uit Holland! Samen met boer Tilma vormde Huyser de ‘commissie van ontvangst’. En wat voor ontvangst! Een bijzonder warm welkom viel ons ten deel waarna de Franse gastheren meteen van de ene in de andere verbazing vielen! Iedereen van het koor had namelijk binnen een uur de bagage uit de bus gehaald, zijn bed gevonden en zich verfrist met warm water dat overigens met een piesstraaltje uit de kranen kwam… Het comité van ontvangst moet wel gedacht hebben het met een commune van doen te hebben want zo ongeveer het halve koor sliep op één zaal, de rest op twee- en vierpersoonskamers. Iedereen nam zonder morren genoegen met ‘het nest’ wat hem of haar werd toegewezen. Op de afgesproken tijd waren we beneden in de eetzaal. Wát een discipline! Op onze beurt viel het koor eveneens van de ene in de andere verbazing, want met een zeer geestige speech werd ons door Quiri een voortreffelijke Franse maaltijd aangeboden. geserveerd door een twaalftal voornamelijk kokette meisjes onder leiding van een èchte kok! De emigranten hadden hun best gedaan: een kippetje links, een rollade van rechts, een tonnetje wijn van de één, heerlijke paté van de ander, manden eieren, heerlijke salades, enz. enz. Kortom, je proefde letterlijk en figuurlijk de Franse keuken. Na de maaltijd werd, zowel in de recreatiezaal als buiten, gezellig gekletst en bij de gitaren gezongen. Oergezellig, maar van lieverlee verdween het merendeel van de inmiddels uitgebluste club naar de slaapzaal, op een paar nachtbrakers na. De sfeer op de slaapzaal was - laten we maar zeggen - speels, dartel en uitgelaten! Eén en al gezelligheid, en de bijbelse richtlijn: ‘Welaan dan, drink uw wijn met een vrolijk hart’, werd ruimschoots opgevolgd…. Een aantal onvergetelijke momenten die moeilijk te verwoorden zijn, zijn op film vastgelegd. De volgende morgen waren we allemaal om half negen aan het ontbijt, om half elf aan de koffie, om half één aan het middageten en om half drie in de kerk..! Eerst inzingen, Piet Vliegenthart roerde de toetsen van het electronisch orgeltje en wat denk je, defect! Hilariteit alom. Wat nu: wel, hier volgt een pracht anekdote: één van onze supporters met technisch inzicht repareerde het orgeltje met behulp van een stukje zilverpapier van een pakje caballero…! De kerk zat bomvol met merendeels Frans sprekende oud-Nederlanders waaronder veel jongelui! Het optreden van het koor in de dienst was, ondanks de hitte die als een mistbank in het mooie, moderne kerkgebouw hing, een groot succes!

"TRANEN....."

Dominee Huyser stelde na de dienst voor om gezamenlijk de Kathedraal van Sens te gaan bezichtigen. Hij zou ook ‘even’ regelen dat we daar konden zingen…. De kerkgangers volgden het koor op de voet naar Sens. Wat er toen in die Kathedraal gebeurde werd het hoogtepunt van het weekend. Het koor ging de kerk in en enkele honderden mensen schoven geruisloos de banken in. Met Piet aan het orgel uit 1796 zong het koor a capella, "o Heer, die onze Vader zijt, daarna “O Holy night” Men luisterde ademloos en een aantal toehoorders konden hun tranen niet bedwingen… Hier in de Kathedraal van Sens, waar het geluid als een golf door de gewelven ging, bewees het van Gemerens Familiekoor dat het toen al in staat was om mensen met zingen te ontroeren. Een bezoeker in de Kathedraal zei het zo: “het is niet iedere dag dat iemand je laat voelen hoe je een innerlijke verandering je kunt ondergaan, want bij het luisteren naar dit koor dat zó wordt aangevoerd, dat het zichzelf in volmaakte harmonie overtreft, raak je heel snel in vervoering”… Wat een compliment! Na dit feestelijk schouwspel gingen we terug naar ons Landgoed waar wij weer een voortreffelijke maaltijd kregen opgediend. De avond, of liever gezegd de nacht, verliep geheel naar verwachting: feestelijk, geanimeerd, ongedwongen én turbulent… Zo zelfs dat Gerard en Alice ternauwernood konden voorkomen dat André liftend naar huis wilde gaan! De filmbeelden spreken voor zich! Diep in de nacht van de eerste op de tweede pinksterdag lag iedereen in diepe rust, misschien wel dromend zich voor te bereiden op datgene waar we eigenlijk voor gekomen waren: de Landdag. Vroeg uit de veren en buiten ontbijtend zagen we de paar honderd emigranten komen, jong en oud! Zoals op de film te zien is werd de dag “met de franse slag’ voorbereid. Een paar leuke voorbeelden? De oude cafèkapstok die als microfoonstandaard diende voor de sprekers en de op het laatste nippertje op een tractor aangevoerde stoelen. Ook hier zijn filmbeelden van…Kostelijk! Het was overigens een mooie ochtend waar het koor, indrukwekkend begeleidt door Piet op de piano en Hans op drums, perfect zong. Na de toegift was het ineens voorbij…


Er volgde een ontroerend afscheid. Een afscheid waar óók een herinnering werd geboren...! De dominee sprak en de voorzitter van het koor sprak. Boer Tilma bedankt met de volgende woorden; “Vrienden van het koor, onze dank dat jullie hier waren en voor uw aangename sfeer. Voor het gevoel dat u bij ons achterliet, dat vriendschap en gemeenschap dingen zijn die niet aan tijd en plaats gebonden zijn”… Er werd gedankt met de woorden: "Dank U Heer voor elk geluk, voor de heldere kleuren, dank U voor muziek.."! We moesten de bus in, of we wilden of niet. Wij vertrokken, maar de bus had nauwelijks honderd meter stapvoets gereden, met naast ons ‘de fans’ of we stapten weer uit om nog een keer een afscheidslied te zingen. Daarna vertrokken wij, met de zuiderzon hoog aan de hemel! Nagezwaaid door een uitbundig publiek!

“NAAR HUIS”.

Tevreden, maar gelaten en diep onder de indruk van alles wat we die paar dagen beleefd hadden tuften we in de regen huiswaarts. Het volgende verhaal is geen scenario van een spannende film maar een ‘live verslag’ van een historische gebeurtenis. We zijn iets voorbij Parijs als Henk van Bijnen zegt; “Ik ruik wat”. Zijn vrouw Annie vult aan met “dat is rubber”! “Er brandt wat” roept iemand! “Ik zie rook” klinkt het voorin de bus. Gerrit wordt wit om de neus, doet zijn landingsgestel uit en zet keurig het smeulende voertuig op de vluchtstrook. Hij trekt de motorkap open voorin de bus en ziet een beginnende brand van het isolatiemateriaal onder de kap Hij vraagt op kalme toon of iedereen even uit wil stappen… Met zes gedienstige handen wordt de kap door de smalle uitgang naar buiten gebracht. Er is alleen een dweil beschikbaar en Gerrit haalt deze door een plas water en begint te ‘blussen’ door hem boven de kap uit te wringen… geen effect! Dan wordt er van de letterlijk hoge nood een deugd gemaakt en beginnen een stuk of zes neven hun blaas te legen op de omgekeerde, met isolatie beklede smeulende motorkap. Binnen korte tijd kon het sein “brand meester” worden gegeven… De politie die langs kwam, kon, hoefde en wilde niets meer doen, zelfs niet aan André die uit balorigheid de achterkant van de politieauto opende, in de laadbak ging liggen en zei: “allez, richting Holland”. Hij kreeg geen prent! We zijn nog één keer gestopt bij de Belgisch-Nederlandse grens. Om over tweeën kwamen we aan op de hoek van de Duikerstraat. Terug in Rotterdam.
Ben ik nog iets vergeten? Jawel. Neef Han van der Meijde, supporter, journalist en later ook columnist van de familiekrant Pieterjans schreef in zijn eigen stijl een verslag van deze reis. Hij zegt daarin o.a.: “Wát een uitstap! Wat een sfeer. Ds. Huyser en zijn gelovigen leven daar in een paradijs, in een land van melk en honing. Er bestaan nog Hollanders die het leven, zij het kwekkend over elkaar, met elkaar leven en hun zorgen voor een paar uur vergeten. Eén zijn, niet alleen familie maar ook vrienden zijn”! Met deze mooie slotzin zeg ik:

WORDT VERVOLGD.

9 opmerkingen:

  1. weer in een adem uitgelezen! En inderdaad daarna het filmpje bekeken. Ik was er deze reis zelf niet bij, werd meen ik te jong bevonden (was toen een ventje van 9), maar kan me wel herinneren dat mijn ouders Aat en Jeannette dol enthousiast thuis kwamen.

    Weer een mooi verhaal Ome Gerard, laat het volgende blog maar komen.

    Groet vanaf Bonaire.


    Bous

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Lieve Gerard,
    Wat laat je ons weer genieten! Zoveel herinneringen haal je naar boven, ze zitten ergens verborgen en jij laat ze tot leven komen! Mooi beschreven weer, wat een talenten heb je toch. Ik heb opnieuw genoten, zeker ook van de film. Jaren geleden dat ik die gezien heb. Heel veel dank voor alle uren die je hier insteekt. Je doet hier veel mensen een plezier mee dat weet ik zeker. Ik kijk nu al uit naar het volgende hoofdstuk. Liefs van Alice

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Geweldige film! Wat een document.
    Ik was er niet bij, maar krijg wel een heel erg gevoel van heimwee!
    Liefs,
    Selma.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Lieve oompje,
    Wat een prachtig verhaal weer. Zeker niet in de laatste plaats enorm genoten van de film: Wat een nostalgie. Hoewel ik er niet bij was weet je zo goed hoe de sfeer geweest moet zijn en voelt het alsof ik het gewoon wel zelf heb meegemaakt!
    Bedankt maar weer!
    Liefs, Liesbeth

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Hoi Oom Gerard,

    Ook ik heb er van genoten. Hoewel ik er niet bij ben geweest, ook ik werd te jong bevonden (en mocht pas 12 jaar later geboren worden), de sfeer en beleving is nagenoeg onveranderd gebleven, hetgeen zo typisch is/was voor het koor.
    Voor mij is het moeilijk, zo niet onmogelijk, om veel bekenden uit het filmpje te halen dus zal binnenkort eens eventjes bij moeders op snelcursus "familieleden uit vroegere tijden herkennen".

    Ga zo door!

    Groetjes,
    Koen (Weevers)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Het is elke keer zó leuk om een blik te krijgen in jullie geschiedenis van het van Gemerens Familiekoor en het idee van een musical van alles wat er beleefd is, zou vreselijk leuk zijn.
    Maar met jou publicaties, Gerard, kijken we met alle anderen terug op de lange geschiedenis van iedereen als lid van het VGF-koor..
    Bedankt en hartelijke groet van ons,
    Leo en Corrie van Wingerden.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Beste Gerard,
    Wat heb je weer een mooi stuk geschreven en wat is het filmpje leuk. Wat zijn er al veel familieleden overleden. Fijn om ze weer terug te zien.
    Ik heb je email naar mijn broers en zussen gestuurd. Die vinden het ook zo leuk. Dat is wel goed hé?

    Groetjes,
    Kor en Magda van der Glas.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Hoi Pap,
    Schandalig, maar nu pas het filmpje bekeken. Om met jouw woorden te spreken: Kostelijk! Natuurlijk wel eerder gezien, maar toch al weer een paar jaartjes geleden. Met die melangolische muziek een tranentrekker.
    Groetjes,
    Willeke

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Wij hebben net het filmpje bekeken, wat ontzettend leuk om zo mensen uit het verleden weer te zien! Wij zullen het allemaal aan mijn moeder laten zien. Zij heeft geen computer maar via ons kan zij zo alles volgen.
    Met mijn moeder gaat het wel goed, zij is vorig jaar 80 geworden. Maar dat zou niemand haar geven, zij is nog helemaal dezelfde! Een hele lieve vrouw, die heel sterk blijkt te zijn.
    Het is zeker leuk om jullie zo weer tegen te komen, het is lang geleden maar ik weet het allemaal nog heel goed. Het was een leuke tijd met het koor. Mijn ouders zijn nog veel langer lid gebleven en vonden het altijd fantastisch!
    Hoe gaat het verder met jullie? Ik hoop zeker nog verder van jullie te horen.
    Ik stuur het mailtje ook door naar Yvonne en Cor, zij zullen dit ook heel leuk vinden!
    Hartelijke groetjes van ons,
    Ineke Goudswaard.

    BeantwoordenVerwijderen